Phát biểu tại Tọa đàm “Đào tạo truyền thông từ Đổi mới đến Kỷ nguyên mới” do Báo Thanh Niên tổ chức, ThS.NCS Trần Thúy Trâm Quyên – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng (HIU) nhận định thị trường truyền thông đang phân hóa mạnh và ghi nhận nhu cầu tuyển dụng rất lớn, đặc biệt ở nhóm nhân lực nhân lực có tay nghề cao, vững kỹ năng thực tế. Bà cho rằng sự trỗi dậy của AI cùng sự bùng nổ của các nền tảng số đã “viết lại” chuẩn nghề nghiệp, buộc cơ sở đào tạo phải liên tục đổi mới chương trình để theo kịp yêu cầu của doanh nghiệp.

Sáng nay (9.12) tại Trung tâm Hội nghị White Palace Hoàng Văn Thụ (194 Hoàng Văn Thụ, P.Đức Nhuận, TP.HCM), Báo Thanh Niên tổ chức tọa đàm “Đào tạo truyền thông từ Đổi mới đến Kỷ nguyên mới”.

ThS.NCS Trần Thúy Trâm Quyên, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng (HIU), mang tới tọa đàm một tham luận khá thời sự “Đào tạo truyền thông tại các trường ngoài công lập có sự khác biệt ra sao? Trong bối cảnh hiện tại chương trình đào tạo, giảng viên, cách dạy truyền thông cần thay đổi như thế nào, sinh viên muốn làm nghề giỏi thì cần trang bị những gì?”.

ThS.NCS Trần Thúy Trâm Quyên, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng (HIU), phát biểu tại tọa đàm

Doanh nghiệp “khát” nhân lực truyền thông thực chiến

ThS.NCS Trần Thúy Trâm Quyên cho biết thị trường lao động truyền thông phân hóa mạnh, nhu cầu tăng, doanh nghiệp “khát” nhân lực thực chiến. Trong khi đó sự nổi lên của trí tuệ nhân tạo (AI) khiến chuẩn nghề nghiệp bị “viết lại”.

Môi trường truyền thông thì đa kênh, đa điểm chạm, đa định dạng. Bất cứ chiến dịch nào cũng gần như phải chạy song song với TikTok, Instagram, Linkedin, Facebook, YouTube, Zalo, KOL, cộng đồng, báo chí…

Đặc biệt, thời đại hiện nay là sự bùng nổ của Gen Z, Gen Alpha – những thế hệ “không đọc quá 3 dòng, xem quá 5 giây đầu tiên nếu không hấp dẫn”, họ không tin quảng cáo nhưng tin trải nghiệm thật.

Theo ThS.NCS Trâm Quyên, hiện nay nhu cầu người học báo chí truyền thông tăng mạnh. Báo chí truyền thông nằm trong tốp 5 ngành Gen Z quan tâm nhất khi mà lượng tìm kiếm tăng 15 – 25%/năm (Google Trends 2021–2024), hồ sơ đăng ký tuyển sinh ở nhiều trường gấp 2–5 lần chỉ tiêu. Các ngành/chương trình đào tạo rất đa dạng: báo chí truyền thống như báo in, báo mạng, báo phát thanh, truyền hình; các nhóm ngành truyền thông gắn với đa phương tiện như công nghệ, digital, văn hóa, marketing, quảng cáo, quan hệ công chúng, quản trị sự kiện, truyền thông kỹ thuật số…

Tất cả những bối cảnh trên đòi hỏi con người làm truyền thông cần có tư duy chiến lược, sự thấu hiểu sâu sắc và sáng tạo có chiều sâu và trình độ kể chuyện đa nền tảng. Người truyền thông phải được đào tạo thực chiến, làm việc thực chiến, để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.

ThS.NCS Trâm Quyên trao đổi nhiều thông tin thời sự tại tọa đàm

Sự khác biệt cốt lõi ở sự linh hoạt và mức độ gắn với thị trường lao động

ThS.NCS Trâm Quyên cho biết các trường công lập trong đào tạo báo chí truyền thông có thế mạnh về hệ thống chương trình chuẩn hoá, mạnh về lý luận, nghiệp vụ nền tảng, từ đó giúp sinh viên vững lý thuyết, chắc nghiệp vụ truyền thống. Các trường công lập có mối quan hệ rộng với cơ quan báo chí nhà nước, giúp sinh viên dễ tiếp cận môi trường báo chí chính thống như VTV, VOV, các báo lớn như Nhân Dân, Thanh Niên, Tuổi Trẻ… Đội ngũ giảng viên là chuyên gia nghiên cứu và nhà báo kỳ cựu. Đáng chú ý, các trường công lập học phí thấp, dễ tiếp cận, thu hút nhiều thí sinh khá – giỏi. Song, các trường ngoài công lập có nhiều lợi thế trong đào tạo truyền thông.

ThS.NCS Trâm Quyên nhấn mạnh sự khác biệt đầu tiên nằm ở sự linh hoạt trong đổi mới chương trình đào tạo. Chương trình đào tạo của sinh viên được cập nhật mới mỗi năm, như tại HIU, nhà trường đưa AI, dữ liệu lớn (big data) vào giảng dạy và thêm các học phần theo xu hướng thị trường như Digital content (nội dung số hóa); Storytelling (nghệ thuật kể chuyện đa nền tảng); Livestream commerce (thương mại điện tử trực tuyến); nội dung trên các nền tảng TikTok/YouTube và các kênh truyền thông mạng xã hội khác.

Ưu thế chương trình của nhà trường là theo kịp nền tảng, theo kịp thị trường, theo kịp doanh nghiệp – nhóm ngành ứng dụng phù hợp với xu hướng nghề mới, đặc biệt với Gen Z.

Tọa đàm thu hút sự quan tâm của nhiều trường đại học, các cơ quan báo chí, doanh nghiệp truyền thông

Bên cạnh đó, thế mạnh của trường trong việc xây dựng chương trình dạy và học đa ngành (cross-discipline), tạo môi trường học và thực hành đa dạng, truyền thông đa phương tiện kết hợp: công nghệ (IT); thiết kế (design); marketing; nghệ thuật – sáng tạo; tổ chức sự kiện; quan hệ công chúng…

“Ví dụ tại HIU chúng tôi nhận dự án sản xuất các chương trình chăm sóc sức khỏe do giáo viên, sinh viên cả 2 khối ngành khoa học sức khỏe và khoa học xã hội phối hợp cùng triển khai. Sau đó, chúng tôi đưa sinh viên truyền thông đa phương tiện đi thực tập cùng các chương trình hướng nghiệp của HIU tại các trường THPT, sản phẩm sẽ là các bài viết đăng báo. Hoặc chúng tôi đưa sinh viên truyền thông đa phương tiện đi cùng các buổi thực hành cuối khóa của sinh viên quản trị du lịch lữ hành, các giờ học livestream bán hàng của ngành thương mại điện tử…”, ThS.NCS Trâm Quyên chia sẻ.

Đặc biệt, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng đề cập tới sự khác biệt, lợi thế trong đào tạo truyền thông của các trường ngoài công lập khi có thể mạnh là tự chủ cao, có thể mời nhiều giảng viên quốc tế, chuyên gia ngành; gắn kết mạnh với doanh nghiệp – học từ thực chiến.

Ví dụ từ HIU, trường có thể mời chuyên gia, giám đốc điều hành, giám đốc sáng tạo, chuyên gia kỹ thuật số… vào dạy rất linh hoạt. Sinh viên được học qua dự án thật. HIU đầu tư mạnh vào cơ sở vật chất như studio – phòng dựng – media lab – thiết bị mới; Studio quay phim, chụp ảnh…

Để làm truyền thông giỏi cần hiểu con người, hiểu xã hội, hiểu văn hóa

ThS.NCS Trâm Quyên cho biết trước tiên, giảng viên phải chuyển đổi vai trò, từ người truyền đạt sang người dẫn dắt, huấn luyện, người đồng hành. Giảng viên phải cập nhật liên tục kiến thức nền tảng về TikTok, YouTube, Meta, Zalo; giảng viên phải hiểu hành vi người trẻ, phải thành thạo công cụ AI hỗ trợ sản xuất nội dung.

Theo ThS.NCS Trâm Quyên, trường ngoài công lập có nhiều lợi thế trong đào tạo ngành truyền thông

Giảng viên cũng phải là người có kinh nghiệm thực chiến hoặc kết nối sâu với giới nghề, phải thay đổi cách dạy khi chuyển từ “bài giảng” sang “trải nghiệm thực tế”, học theo mô hình studio với nhóm nhỏ, có người hướng dẫn và tạo ra sản phẩm thật.

Vậy sinh viên cần được dạy những gì, thay đổi ra sao để trở thành những người làm truyền thông giỏi, đáp ứng yêu cầu cao? Theo ThS.NCS Trâm Quyên, sinh viên cần được trang bị năng lực giao tiếp, sự thích nghi, chịu áp lực.

“Đặc biệt để làm truyền thông giỏi cần hiểu con người, hiểu xã hội, hiểu văn hóa, bởi truyền thông là ngành của sự thấu hiểu sâu sắc. Ai hiểu người dùng, người đó thắng. Tóm lại, chỉ khi đào tạo – doanh nghiệp – công nghệ cùng chuyển động, chúng ta mới có thể tạo nên thế hệ chuyên gia truyền thông đủ năng lực cạnh tranh, đủ bản lĩnh thích nghi và đủ sáng tạo để dẫn dắt tương lai”, ThS.NCS Trần Thúy Trâm Quyên đúc kết.